कुनै अयोग्य र अनुपयुक्त पात्रको अनावश्यक र अतिरञ्जीत उपासनमा अर्पित यस्ता मालाहरू नेपाली समाजमा प्राय: विवादित मात्रै नभइ आलोचित नै हुने गरेका छन्। तर पनि आ-आफ्ना लहडी लम्फुलाई खुसी पार्न लालायित लम्पटहरूले किलो, मन र क्विन्टका माला बनाउने र देखाउने चलन झनै प्रतिस्पर्धाकै रूपमा चल्दैछ भने, देशको लागि सिन्को नभाँच्ने र नकारात्मक बाहेक सकारात्मक सन्देशसम्म दिन नसक्ने जोकर पात्र पनि यस्ता माला र मौकालाई लिन बढो उत्सुक, व्याकुल र प्रतिक्षारत देखिन्छन् ।
-१-
एकोहोरो हेरीरहेँ,
उनको मुहार लाल भयो ।
बिना लोला, बिना अबिर
मेरो होली कमाल भयो ! ।
-२-
उनी भन्छिन्, उनको प्रेममा
धेरै कवि पागल भए ।
म त सोच्छु, ती कवि भए,
पागल त ती पहिल्यै थिए ।
म वृक्ष हुँ
रोपे उम्रन्छु, उम्रे फल्दिन्छु
गोडे सप्रन्छु, तोडे ढल्दिन्छु
चलाए चल्दिन्छु, जलाए जल्दिन्छु
म विचार हुँ
मायामा पग्लन्छु, छायाँमा अल्झन्छु
अभावमा सम्झन्छु, स्वभावमा बल्झन्छु
उच्चतामा टल्कन्छु, चेतनामा सल्कन्छु
म इमान् हुँ
अह्राएको गर्दिन्छु, परे’मा मर्दिन्छु
सत्यमा सर्दिन्छु, असत्य हर्दिन्छु
चेतना छर्दिन्छु, विवेकलाई भर्दिन्छु
१
पीठो भनि बिकेको चोकर निक्लियो ।
हिरो हुँ भनि चम्केको जोकर निक्लियो ।
भन्न त भन्थ्यो सधैं, सबलाई मालिक बनाउँछु,
रहँदै गर्दा उ स्वयं पल्ला घरको नोकर निक्लियो ।
२
जो आदर्श नि छाँटछ, कुरा पनि ढाँट्छ, त्यो नेपाली नेता हुन्छ ।
जो सपना पनि बाँड्छ, नैतिकता नि छाड्छ, त्यो नेपाली नेता हुन्छ।
तीनका कुरा चमत्कारी, गौरवशाली हुन्छन् तर,
जो सम्मान पनि माग्छ, रछान पनि चाट्छ, त्यो नेपाली नेता हुन्छ ।
३
आफ्नै छानो डडाएर, आगो ताप्छौ तिमी ।
मुखले मात्रै हुने भए, आकाश पाताल नाप्छौ तिमी
नगर देशभक्तिका कुरा, नदेखाउ ढोगं इमानको,
देशै बेचेर नै सही, नोटै नोट छाप्छौ तिमी ।
लोडसेडिङ्ग, लोडसेडिङ्ग मात्रै नभइ हाम्रो जीवन शैलीको एक अभिन्न अङ्ग पनि भइ सकेको छ । हरेक कार्यकलाप गर्नु अगाडि साइत भन्दा पहिला लोडसेडिङ्गको तालिका हेर्नुपर्ने बाध्यतामा बाँचेको नेपाली समाजलाई कुनै पनि हालतमा लोडसेडिङ्गको अभिशाप बाट मुक्त गरेर वा भिन्न राखेर हेर्न वा सोच्नै पनि मुस्किल छ। यसले हाम्रो सामाजिक र वैचारिक धरातलमा समेत प्रतक्ष् असर गरेको छ। पोहोर साल यहि विख्यात लोडसेडिङ्गले मलाइ पनि कवि बनाएको थियो भने यसपाला फेरि अर्का ब्लगर साथी रमेश वान्तबा यसैको असरले कवि हुनु भएको छ। आजको अतिथि कलममा प्रस्तुत छ वहाँकै कविता:
त्यसै भा छ लोडसेडिङ्ग
लेखक: रमेश वान्तबा
प्राधिकरण भन्छ मुहान सुकेर ।
बुद्धिजीवी भन्छन् बढी खपत भर ।
तर म भन्छु त्यसो हैन साथी हो ,
देश विकाश गर्ने यो नया उपाय हो ।
कुनै जमानामा विदेशमा नि यस्तै बिजुली गा थ्यो रे ।
एकै वर्षमा त्यहाँको जनसङ्ख्या दोब्बर भा थ्यो रे ।
अनि धेरै मान्छे, धेरै काम,
भो रे विकाश धमाधम ।
त्यै भर त यो कुरा मुख्य समाचारमा आको रे ।
यसैलाई मूल मन्त्र मानेर
एउटा उत्तम उपाय ठानेर,
लौ जनसंख्या बढाउ भनेर ।
यो त गरेकै हो कुरा जानेर ।
अनि पो भो हुन्छ देशको अप-ग्रेडिंग
नेपालीलाई उपहार १८ घन्टे लोडसेडिङ्ग
त्यसै भा छ लोडसेडिङ्ग ।
दसैँ आयो र गयो पनि (करिब करिब गयो नै) । विस्तारै नेपालीहरूका जन जीवन पुन: सामान्य अवस्थामा फर्कदैँ छ। वर्ष दिनको धर्म यही केही दिनमा गर्नु पर्ने, वर्ष दिनको मस्ती पनि यही एक हप्तामै सक्नु पर्ने र वर्ष दिनका प्रेम-सदभाव र भाइचारा पनि यही केही निश्चित समय सीमामै प्रस्तुत र प्रदर्शन गर्नु पर्ने गज्जवको अन्तर अवस्थाका कारण हाम्रो समाज यो केही दिनमा एकै चोटि मस्त, अस्तव्यस्त र र अलमस्त हुने गर्छ ।
जानु पर्ने ठाउँमा जसरी नि जानै पर्ने, लानु पर्ने कुरा ऋणै गरेर भए पनि लानै पर्ने अनि खानु पर्ने कुरा कोचेरै भए पनि खानै पर्ने अनौठो स्थिति पनि यसैसँग पैदा हुने गर्छ । यसरी कहिले व्यस्त, कहिले अस्त अनि कहिले अस्तव्यस्त मात्रै हैन्, कहिले हर्षोल्लासमै कष्ट त कहिले परम्परामै धर्म नष्ट समेत हुन्छ यो चाडमा । वैदिक मान्यता र परम्परा भन्दा थपिएर आएका ‘लहै लहै’ र आडम्बरले यो चाडलाई रमाउने बाट थकाउने पनि बनाउँदै छ ।
जे होस यसपाला पनि आयो र गयो । जाँदा जाँदै सबैलाई एक प्रकारको आलस्य, प्रमाद र सुस्तता दिएर गएको छ यसले। जसलाई आजकलको भाषामा ‘ह्याङ्गओभर’ भन्दा बढि प्रष्ट हुन्छ सायद । सबैलाई लागेको यो ह्याङ्गओभरले मलाई पनि छाडेको छैन् । कार्यालयको काममा व्यस्त हुनुपर्ने दिन आइसक्दा पनि अझै २—३ दिन छुट्टि भए’नि हुन्थ्यो भन्ने भाव मनमा आइरहेको छ त्यसैले आजको पोस्टमा यही ह्याङ्गओभरका केही मुक्तहरू राख्दैछु:
१
आखाँ चिम्लदा पनि पञ्जा, सत्ता एक्का देख्दैछु म।
सुकेको खल्तीलाई ऋण सापटले थेग्दैछु म ।
छोडेको छैन, दसैँको ह्याङ्गओभरले अझै,
अफिसको पत्रमा नि ‘आयु द्रोणसुते...’ लेख्दैछु म ।
हर मार्ग, हर मात्रा, हर विधि स्विकार भो ।
न अभेद्य भेद्य भो, हरेक खोज बेकार भो ।
पढे पनि, सुने पनि, बुझे पनि, गुने पनि,
’जे थ्यो’ त्यो थियो तर अप्राप्य- निराकार भो ।
खोज्दा खोज्दा नभेटेर खोजीको खोज रोकिँदा,
न-खोजी नै, न-सोधि नै, त्यो अदृश्य साकार भो ।
विगतका केही समयमा मेरो ट्वीटर र फेसबुकमा मैले #भातमारा का बारेमा केही स्टाटस र सन्देशहरू बाँडेको थिएँ । न मैले कुनै स्टाटस वा सन्देशमा यी भातमारा भनेका को हुन भनेर बताउनु पर्यो न कसैलाई #भातमारा भनेको को वा कसको समूह भन्ने बारेमा नै भ्रम पर्यो । र निकै हदसम्म त्यो एउटा #भातमारा भन्ने शब्दले कुनै एउटा पदीय दायित्व पुरा नगर्ने व्यक्तित्व वा चारित्रिक, नैतिक वा मानवीय गुणबाट समेत स्खलित रहेका र आफ्नो कर्तव्य प्रति गैह्र जिम्मेवार रहेका एक समूहलाई चिनाउन सफल रह्यो ।
बीचमा केही दिन फेरि यी #भातमाराहरूको बारेमा लेखिएन । त्यस अवस्थामा मलाई फेरि पनि सामाजिक सञ्जालकै माध्यमबाट त्यो ‘#भातमारा सिरीज’ जारी राख्न आग्रहहरू आए । मैले सुरूमा सोचेँ एउटा पुरै पोस्ट किन खलनायकको परिचर्चामै न टाँसु त ? । यसैपनि खलनायक नै भएपनि यी चर्चित खलनायकहरू हुन् । र हलिउड र बलिउडमा समेत खलनायकै बारेमा र खलनायककै नामबाट समेत चलचित्रहरू बनेका छन् । अत: आजको पोस्ट पुरै खलनायकहरूकै चर्चामै खर्चेको छु:
तपाईँले पक्कै थाहा पाउनु भयो होला को हुन त यी भातमाराहरू । छैन भने तलका हरफहरू पढ्नुस । तपाईले चिन्ने मात्रै हैन, तीनका अनुहार पनि तपाईँका आँखा अगाडि नाच्नेछन् :
शब्दमा मात्रै सीमित तिनका नाराहरू ।
तैपनि ‘मैं हुँ’ भन्छन् निकम्मा भातमाराहरू ।
न लेखे कानुन, न संविधानका धाराहरू ।
त्यसै लुटे ढुकुटी, असती भातमाराहरू ।
राजनैतीक रङ्गमञ्च
खलनायकको खलनायक सँगै घमासान छ।
छैन सम्बादको खेस्रा, सूत्रधार अन्तर्ध्यान छ ।
नायक विहीन रङ्गमञ्च झैँ चल्दैछ राजनीति,
सिंहासनमा जोकर विराजमान छ ।
बन्दैन संविधान
भत्ता बाँडेर मात्रै बन्दैन संविधान ।
सत्ता बाँडेर मात्रै बन्दैन संविधान ।
तिम्रा कलम अझै बन्द नै देख्छु म।
हाई काढेर मात्रै बन्दैन संविधान ।
रामले चला’को देश
पेट्रोल नपाउँदा नि सडक सधैँ जाम छ ।
ग्यासै नभए पनि थाल-थालमा माम छ ।
भो विश्वास ईशमा, माने अब मैले पनि,
यो देश चलाउने स्वयं भगवान राम छ ।
सवाल भत्ताको
हरेक बैठक निष्कर्ष विहीन भा’छ ।
हरेक गोष्ठी बेकार मै गा’छ ।
तैपनि निरन्तर चली रहने रै’छन यी सब,
किनकी जे भए’नि भत्ता चैँ आ’ छ ।
मेरो प्रेम
प्रेमलाई सबैले अन्धो भन्छन्,
प्रेमी सबैलाई पागल लाग्छ ।
अन्धो प्रेमको म पागल प्रेमीलाई,
तिम्रो केश पनि बादल लाग्छ ।
बोतलको महानता
तिमी रङ्गहीन भएर पनि मलाई रङ्गीन बनाइ दिन्छौ ।
तिमी सामान्य हुँदा-हुँदै मलाई अजीव बनाइ दिन्छौ ।
वाह! साथी तिमी कत्ति महान् छौ,
तिमी आफैँ रित्तिएर मलाई सजीव बनाइ दिन्छौ ।
वास्तविकता
मलाई 'नि थाहा छ तिमी,
एकान्तमा टोलाएको ।
चञ्चल-चञ्चल नयन तिम्रा,
मलाइ देख्दा लोलाएको ।
भीडमा सधैँ नचिने झैँ गर्दै,
बेहोसीमा बोलाएको ।
सुशासनको रङ्ग
अस्ति ७ घर लुटेर फरार,
आज इज्जतसाथ सार्वजनिक भा’छ ।
हिजो छुरी धसेर भाग्नेले भोलि,
सरकार सँग वार्ता गर्न ला’ छ ।
बाँचे देखिन्छ भन्थे, हो रै’छ
सुशासनमा यस्तै यस्तै धेरै देख्न पा’ छ ।
फेसबुकको साथी
मलाई देख्दा टाढै देखि हाँसी रै’थीन तिनी ।
चिनिन मैले, तर सोचेँ जाती रै’छिन तिनी।
घर पुगी नेट जोडी हेर्दा पो त था’ भो,
फेसबुकमा मेरो पनि साथी रै’छीन तिनी ।
नेताका कुरा
कर्णालीमा जहाज र पहाडमा रेलको कुरा गर्छौ तिमी ।
गफैमा त पाँच वर्षे योजना, तीन महिना मै पुरा गर्छौ तिमी ।
भो, नबोल अरु बढी, सुन्नेलाई लाज लाग्छ,
संवीधान बनाउन सक्या छैनौ, देश बनाउने के कुरा गर्छौ तिमी ? ।
बिर्सेँ पनि कैले 'थ्यो भेटेको
म घराँ हुँदा तिमी आउँदिनौ
तिमी आउँदा म बस्न पाउँदिन।
सुने थेँ, अस्ति म नहुँदा
तिमी दिनभर आ’थ्यौ रे
कुरे थेँ , हिजो रातभर तर
तिमी अन्तै गा’ थ्यौ रे ।
लुकामारीको खेल जस्तै भा’ छ
घाम-छायाँको मेल जस्तै भा’ छ
लाग्छ तिम्रो मेरो भेट नगराउने
कुनै जाल-झेल नै भा’ छ ।
हर दिन हर रात सधैँ
प्रतिक्षा नगरेको हैन
नभेट्दा नि तिम्लाई
भुल्न सक्या छैन ।
१
भाँडहरु यता नाच्ने, उता आदेशको कमान छ ।
काम हैन ठूलो स्वर गर्ने मात्रै यहाँ महान छ ।
शिवरात्री जस्तै भा'छ देशको राजनीति अचेल,
जो जत्ति नाङ्गियो, उसको उत्ति नै सम्मान छ ।
२
दाँत फुक्लेकोलाई कसार छ जिन्दगी ।
छत नहुलेलाई असार छ जिन्दगी ।
कतै मधुमेहलाई लालमोहन त,
कतै टन्सील माथि अचार छ जिन्दगी ।
प्रश्न
न सृजनशील न दृढ-सङ्कल्प,
न कोही योग्य नायक आए ।
छानी छानी ल्याएको पनि
कसरी सबै नालायक आए ? ।
पछुतो
तिमी हाँस्यौ, म हाँसे,
माया बस्यो घरबार भो ।
अहिले सोच्छु सायद त्यो सब,
बिना सोच हतार-हतार भो ।
पहिचान
विवेक र पहिचान हुन्छ भन्थे,
पशुमा नि अपनत्वको ।
खातेलाई घुक्ने कुकुर, भुक्दैन नेताकन,
सायद गर्छ ख्याल स्व-भाव र समत्वको ।
१
एक बोरा चामल,
दुई धार्नी आलु,
एक घ्याम्पो ग्यास ।
आगामी आन्दोलनको तयारी !
२
म नै ठीक,
म नै राम्रो,
म नै योग्य ।
नेपाली नेता !
३
सुकिलो लुगा लाउने,
वसन्तपुर धाउने,
शान्ति गीत गाउने ।
वेईमान जनता !
गुलाफमा काँडा र
चन्द्रमामा दाग नभएको भए
सायद ति दुई मध्य कुनै एकसंग
तिमीलाई दाँज्ने थिएँ ।
तर,
प्रकृतिको हरेक सुन्दरतालाई केलाएर हेर्दा पनि
तिम्रो रुप जस्तो सुन्दर चीज केही भेटिंन मैले
‘तिमी तिमी जस्तै सुन्दर छ्यौ’
यति मात्र भन्न सक्छु म अहिले ।
धर्मको नाममा झूठ र
सेवाको नाममा लुट नदेखेको भए
सायद ति दुई मध्य कुनै एकलाई
प्रेमको पवित्रतासंग दाँज्ने थिएँ
तर,
जीन्दगीको हरेक परिवेशलाई मिलाएर हेर्दा पनि
प्रेमजस्तो पवित्र चिज केही भेटिंन मैले
‘प्रेम प्रेमजस्तै पवित्र छ’
यति मात्र भन्न सक्छु म अहिले
मन्त्री मन्त्रालयमा हैन, 
उद्घाटनमा हुन्छ ।
नेता नेतृत्वमा नगरी,
जलपानमा हुन्छ ।
मसाज पार्लरमा भेटिन्छन सभासद,
सभामा गणपुरक संख्या घटेको हुन्छ ।
जाँचीदैँ गर्दा वटुवाको झोला,
पुलीस अपराधी बचाउन खटेको हुन्छ ।
बेइमान उवाच
उस्तै उस्तै भनेर के गर्नु यहाँ,
पित्तलको सट्टा सुन दिन कहाँ पो सकिन्छ र ?
मायाँ बस्यो भनेर के गर्नु साथी,
प्रेम पो गरेको, बिहेको ठेक्का लिन कहाँ सकिन्छ र !
तथ्य र कारण
आफू कालो भएर हो कि किन हो
केटी पनि मलाइ काली नै मन पर्छ
आफैंले सजाउन चाहेकोले होला सायद
सिउँदो पनि मलाइ उनको खाली नै मन पर्छ ।
